Munzur Çem kimdir
Gazeteci, Yazar, Çevirmen ve araştırmacı Munzur Çem, 1947 yılında, bir Dersim köyü olan Bingöl'ün Kiğı ilçesine bağlı Qurze'de dünyaya geldi. On yaşında, komşu köy Seter’de ilkokula başladı. Ortaokulu Dêrsim’in Nazımiye ilçesinde okudu. 1966'da Diyarbakır Sağlık Koleji'ni bitirdi. Bir yandan sağlık memuru olarak çalışırken, bir yandan da Özel Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Yüksek Okulu gece bölümüne devam etti ve 1971 yılında bu okulu bitirdi. 1975 yılında Sayıştay Denetçiliği sınavını kazandı, 1980 yılına kadar da bu kurumda çalıştı.
1970'lerin başlarından itibaren yazı yazma denemelerinde bulunan Munzur Çem, 1975 yılında yayın hayatına adım atan aylık Özgürlük Yolu dergisi ile 1987'de çıkan 15 günlük Kürtçe-Türkçe Roja Welat gazetesinde yazmayı sürdürdü. Yazar'ın Kürtçe (Kırmancca lehçesiyle) yazma denemeleri de yine bu yıllara rastlar. 1980 askeri darbesinden kısa bir süre önce, politik faaliyetleri ve yazılarından dolayı polis tarafından aranınca yurt dışına çıkmak zorunda kaldı. 1980 sonlarından 1983 sonuna kadar bir yandan Almanya'da yayınlanmakta olan aylık Dengê KOMKAR gazetesi redaksiyon sorumlusu olarak çalışırken, diğer yandan da politik faaliyetlerine devam etti. 1984 yılının ilk aylarında ise İsveç'e gitti ve bu ülkeye yerleşti. Munzur Çem, halihazırda bu ülkenin vatandaşıdır.
Döneme göre değişik takma adlar kullanarak yazan yazarın şu ana kadar yayınlanmış birçok kitabı, borşürleri ile çeşitli dergi ve gazetelerde çıkmış çok sayıda makalesi var. Son yıllarda Kırmancca (Zazaca) ile ilgili çalışmalara göreceli olarak daha çok zaman ayıran yazar, bu alanda çalışma yapan Stockholm Grubu içerisinde yer alıyor, İsveç`te yayınlanmakta olan Kırmanca kültür dergisi Vate`nin çalışmalarına aktif olarak katılmıştı. 1970'ten bu yana roman, hikaye, masal ve makale yazıyordu. Kültür, ekonomi ve politika üzerine çok sayıda makalesi bulunmaktadır.
Zazaca gramer kitabı da yazan Çem, Kurd-PEN'in kurucu üyelerinden biri. Berlin'de oturan Çem; roman, hikaye, masal ve makale çalışmamlarına devam ediyordu.
Gazeteci, Yazar, Çevirmen ve araştırmacı Munzur Cem, soykırıma uğramış bir halkın çocuğu olarak belki de yaşadığı toplumsal, ailevi ve kişisel travmalar sonucu yıllar önce yakalandığı ince barsak kanser hastalığı nedeniyle uzun süreden beri tedavi görüyordu, mücadele ediyordu. Daha sonra gizli sırlarımızın hastalığı olan kanser ince barsaktan akçiğere sıçrayıp vücuduna yayıldı. Ve Munzur Cem, yakalandığı bu gizli sırr hastalığına yenik düşerek, 11.12. 2022 tarihinde Berlin’deki evinde vefat etti. Hakka yürüdü. Büyük çınar yıldızlar içinde yatsın. Heq rama xo pıro kero....
Büyük savaşların, soykırımların, katliamların yaşandığı bu modern kapitalist sistemde hangi birimizin geçmişte yaşanan travma ve sırlarımızdan dolayı hastalıklarımız yok ki?
01.12 2019 tarihinde bana gönderdiği bir e-mailde tedavi için Kuba’ya gitmek istediğini, bu konuda nasıl yardımcı olabileceğimi sordu. O dönemde Arif Sağ da tedavi için gittiği Kuba’dan kanseri yenmiş bir şekilde dönmüştü. Ben de hemen o gün Havvana’daki La Pradera kliniğe, Munzur Cem’in durumunu kısaca izah eden bir E-mail çektim, sordum. La Pradera-uluslararası Sağlık Merkezi’dan ertesi gün olumlu yanıt geldi. Tekrar tedavinin hangi aşamada olduğunu ve eğer Kuba’ya gelirse olumlu bir sonuç alacaklarını söylüyorlardı.
Doğrusu ben de çok değerli Munzur Çem’in tedavi için Kuba’ya gitmesini tavsiye ettim. Gitseydi belki Arif Sağ gibi kanser hastalığına yenilmeyecekti, on-onbeş yıl daha yaşamış olacaktı. Ama gitmedi.
02.11.2019 tarihinde bana çektiği e-mailde sadece teşekkür etmekle yetiniyordu:
„Azad Merhaba,
Gönderdiğin tekstleri aldım ve hem okudum, hem de okuttum. Zahmet ettiğin için çok teşekkürler. Onlar akçiğer kanseri ile ilgili konusuyorlar. Oysa benimkisi akçiğer değil, ince barsak kaneseriydi. 4 Agustos 2014’de ameliyat oldum. 2017’de önce bir lenf bezinde metastas çıktı, sonra akçiğere sıçradı. Sanıyorum bu durum onların çizdikleri çerçevenin dışında kalıyor. Sana zahmet olmasın yukarıda verdiğim bilgiyi iletir misin? Alacağım yanıta göre hareket ederim.
Selamlar
Munzur
Berlin 02.11.2019“
Yazarın yayınlanmış kitapları:
- Tash, Burjuvazinin Paslii Silahii Kemalizm, Özgürlük Yolu Yayınları, 1982, A. Taş,
Türkiye Kürdistanı: Ekonomik ve Sosyal Yapı, Türkçe, Özgürlük Yolu Yayınları,
1986, M. Çem, Gülümse Ey Dersim, 3 ciltlik roman, Türkçe, Özgürlük Yolu Yayınları,
1990, 1991, 1993 Köln, 1996, 1997 İstanbul, 3.1.
Gülümse Ey Dersim, Roman, 3 cilt bir arada, Deng Yayiinlarii,
2013, Îstanbul, Mirzali Çimen, Dünü ve Bugünüyle Gerikalmışlık Sorunu, Türkçe, Öz-Ge Yayınları,
1991, Ankara, M. Çem, Hotay Serra Usivê Qurzkizî, Kırmancca (Zazaca),
1992 Weşanên Roja Nû, 1992 Stockholm, 5.1. Qurzeli Usiv`in 70 Yılı, Kirmanccadan cheviri: Kamer Beysülen, İletişim Yay.,İstanbul,
2014 M. Çem, Tayê Kilamê Dêrsimî, Kırmancca (Zazaca),
1993 Stockholm, 6.1. Hewara Dêrsimî,
2004 İstanbul („Tayê Kilamê Dêrsimî“nin genişletilmiş ikinci baskısı), M. Çem,
Ferheng: Kurdî-Tirkî,(Zazakî) sözlük,
1994, Stockholm, M. Çem, Alevilik Sorunu ve Dersim Ayaklanması, Türkçe,
1995 Stockholm, M. Çem, İsyana Çağrı, roman, Türkçe,
1996 Stockholm, 9.1. “Banghêş Bo Serhildan”, tadayox/çarnayox: Aştî Felekeddin Kakayî, sorankî, Hewlêr,
2009, M. Çem, Ormanın Dili, hikayeler, Türkçe,
1996 Stockholm. 10.1. M. Çem, The Voice of the Forest, Weşanên KOMKAR (KOMKAR Publications), İngilizce,
2000 Köln (Ormanın Dili`nin çevirisi, Türkçeden İngilizceye çeviri: Chris Buchanan). 10.2. Genishletilmish 2. Ve 3. baskiisii, Perî Yayınları, İstanbul, 2000,
2008 Dersim´de Alevilik, Peri Yayınları 1999, İstanbul, M. Çem, Ekmegi de Yaktılar, roman, Türkçe, Pencînar Yayınları,
1997 Stockholm, M. Çem, Luye ve Biza Kole ra, masallar, Kırmancca (Zazaca), Weşanên KOMKAR,
Ekim 1998, Köln, M. Çem, Kulê 38î, Kırmancca (Zazaca), Wêşanên KOMKAR,
1998, Köln 14.1. M. Çem, Tanıkların Diliyle Dersim`38, (Kulê 38î“nin Türkçesî, çeviri: Munzur Çem), Peri Yayınları,
1999 İstanbul. M. Çem, Eva Rudolph, Halo Berzînjayî, Îbrahim Okuducî, Kurden im 20. Jahrhundert, Almanca bir grup çalışması,
2002, weşanên Kurdîstan AG-FU Berlîn. M. Çem, Türkçe Açıklamalı, Kırmancca (Zazaca) Gramer, Weşanên Deng,
2003, İstanbul M. Çem, (amadeker),Antolojîyê Hîkayanê Kirmanckî, Weqfa Kurdî ya Kulturî li Stockholmê, fînanse eden: Swedish International Development Cooperation Agency (Sida) İstanbul,
- M. Çem, Hewnê Nêwroze, kiirmancca hikyeler, Weşanên Vate, İstanbul,
- M. Çem, Gula Çemê Pêrre, roman, Weşanên Vate, İstanbul 2008,
- Çem, Dersim Merkezli Kürt Aleviliği (Rayverîya Dêrsimî de Elevênîya Kurdan, Weşanên Vate, cahapa 1. 2009, çapa 2. 2011, Îstanbul M. Çem, Hewraman-Dersim Sırrı, İsmail Beşikçi Yayınları (İBV), 2017, İstanbul